ΤΣΑΪ ΣΤΗ ΣΑΧΑΡΑ (The sheltering sky) του Μπερνάντο Μπερτολούτσι (1991)

“Η στέγη του ουρανού” γράφηκε το ’48 από τον Πολ Μπόουλς, ο οποίος μαζί με τους Γουίλιαμ Μπάροουζ και Άλεν Γκίνσμπεργκ είναι από τους τελευταίους της γενιάς των μπίτνικς. Η ιστορία του ξετρέλανε τον Μπερτολούτσι όταν έπεσε στα χέρια του Ιταλού σκηνοθέτη και τρία χρόνια αργότερα, το 1991, το “Τσάι” ταξίδευε στις οθόνες όλου του κόσμου. Σε συνέντευξή του ο Μπερτολούτσι για το πως οδηγήθηκε να κάνει ταινία το συγκεκριμένο βιβλίο, είπε μετά τα γυρίσματα της ταινίας: “Επί χρόνια άκουγα γι’ αυτό το βιβλίο από τους φίλους μου και σε ένα από τα ταξίδια μου στην Κίνα κατάφερα να το διαβάσω. Αμέσως είπα: αυτό είναι κιν/φος. Κατάλαβα ότι μπορούσα να κάνω ένα ενδοσκοπικό φιλμ ταραγμένων συναισθηματικά ηρώων που μέσα από το ταξίδι για το ταξίδι, ανακαλύπτουν τον εαυτό τους. Στην ιστορία του Πορτ και της Κιτ -των δυο ηρώων του βιβλίου- μου δινόταν η ευκαιρία να ψηλαφίσω τα συναισθήματά τους”.

    Ταξίδευσε στην Ταγγέρη, όπου ζει μόνιμα τα τελευταία χρόνια ο Μπόουλς, συναντήθηκε μαζί του, τον έπεισε να αναλάβει τη μεταφορά του στην οθόνη, αν και ο συγγραφέας απόρησε γι’ αυτήν την πρόταση, καθώς είχε αντιμετωπίσει δυσκολίες από τον πρώτο εκδότη που αμφισβητούσε τη λογοτεχνική του αξία.

    “Όταν συνειδητοποίησα πως έπαιξα στην ίδια σκηνή με τους ήρωές μου -σκηνή στο φινάλε του έργου- με έπιασε πανικός και σκέφτηκα “τι κάνω εδώ; Δεν έχω δικαίωμα να χαλάω τη σκηνή με την παρουσία μου”, λέει ο ίδιος ο Μπόουλς -γεννημένος το 1910 στο Λονγκ Άιλαντ- παρά το γεγονός ότι πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν, ότι ουσιαστικοί ήρωές του είναι ο ίδιος και η πανέμορφη γυναίκα του Τζέιν που ήταν αναγνωρισμένο συγγραφικό ταλέντο πολύ πριν από αυτόν, αλλά πέθανε νέα.

    Το ζευγάρι των Αμερικανών τουριστών που φθάνει στην Αφρική παρέα με τους φίλους του, δεν είναι καθόλου τυχαίο ή βολεμένο. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μόλις έχει τελειώσει, τα συντρίμμια -σε πόλεις και ιδανικά- σκεπάζουν ακόμα τον δυτικό, “πολιτισμένο” κόσμο και ο Πορτ με την Κιτ θέλοντας να βγουν από τον παρακμιακό κόσμο τους, αφήνουν τη ζωή τους να κάνει επικίνδυνα βήματα στην καυτή έρημο μήπως και δουν τον κόσμο -και την ψυχή τους- με άλλο μάτι. Η έρημος με τον απέραντο ορίζοντα του ουρανού τους ρουφάει στα έγκατά της, για να βάλει οριστικό τέλος στον βίο του ενός και να δώσει τη χαρά να ξαναγεννηθεί στην άλλη.

    Ο Μάλκοβιτς και η Ουίνγκερ ήταν από τα πρώτα πρόσωπα που ήρθαν στο μυαλό μου για την ερμηνεία των δυο ηρώων”, θυμάται ο Μπερτολούτσι. “Την Ουίνγκερ την πρωτοξεχώρισα από το φιλμ “Ιπτάμενος και τζέντλεμαν” δίπλα στον Ρίτσαρντ Γκιρ και σήμερα θεωρείται μια από τις σοφιστικέ σταρ του Χόλιγουντ, με πλατιά ερμηνευτική γκάμα, από κωμωδίες και θρίλερ, μέχρι υπαρξιακά δράματα. Όσο για τον Μάλκοβιτς, ήταν ήδη αναγνωρισμένος με τις “Επικίνδυνες σχέσεις” και το “Τσάι” τον επέβαλε μια για πάντα σαν σούπερ σταρ της εποχής”.

    Αξιοζήλευτη είναι και η φωτογραφία στο φιλμ που ανήκει στο μόνιμο Διευθυντή Φωτογραφίας του Μπερτολούτσι, Βιτόριο Στοράρο, έναν από τους καλύτερους διευθυντές φωτογραφίας στο παγκόσμιο σινεμά.

* Ο Γιάννης Τοτονίδης από μικρός αρέσκονταν στις εκρήξεις. Για να γλιτώσουν οι γονείς του την ανατίναξη του σπιτιού τους, τον έπεισαν να σπουδάσει Χημικός (απόφοιτος του Α.Π.Θ.). Η “εκρηκτικότητα” του ψυχισμού του τον ώθησε να ασχοληθεί με την 7η Τέχνη. Έγινε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών (ΕΕΣ), μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σκηνοθετών (F.E.R.A.), μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.) και μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI). Πρόσφατα έγινε και μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Στο παρελθόν υπήρξε Μουσικός Παραγωγός και Επιμελητής Κινηματογραφικών Εκπομπών, καθώς επίσης και Τηλεοπτικός Παρουσιαστής Κινηματογραφικών Εκπομπών. Τελευταία πειραματίζεται με τη συγγραφή (έγραψε το βιβλίο 10 “Διαταραγμένα” Διηγήματα… Μυστηρίου, Τρόμου & Φαντασίας) και προκαλεί μόνο συγγραφικές εκρήξεις.